Rescript in Latin and Greek of Valentinian, Valens, and
Gratian, addressed to Festus; AD 375/378; found at Ephesos:
Heberdey, AAWW 42, 1905, 90-93 (PH, part); Heberdey, JÖAI 8, 1905
Beibl. 74-76 (PH, part); AnnEpig 1906, 30 (part); Schulten, JÖAI
9, 1906, 61-70; Bruns, Fontes 97.b; Grégoire, Rec. 100; Abbott &
Johnson 158; *IEph 43 (PH) and Add. p. 3.
[ ]
IEph 43 + Add. p. 3
| 1 | [dd]d(omini) nnn(ostri) Auggg(usti) Valentinianus, Valens, Gratianus. [hab(e),] Feste [car(issime) n]ob(is). |
| honorem Αsiae ac totius provinci[a]e dignitatem, quae ex iudicantis pendebat arbitrio, [exe]mplo Illyri[c]i a[d]que Italarum urbium recte perspexi[mus] | |
| esse firmatum. nec enim utile videbatur, uṭ [po]npa conventus publici unius arbitrio gereretur, qu[a]m consuet[u]dinis instaurata deberet solemnitas | |
| exhibere. ex sententia denique factum est, quod divisis officiis per quattuor civitates, quae metropolis apu[d] Asiam nominantur, lustralis cernitur edi[tio] | |
| 5 | constituta, ut, dum a singulis ex[h]ịbitio postulatur, non desit provinciae coronatus nec gravis cuiquam erogatio sit futura, cum servatis vicibis qu[in]- |
| to anno civitas praebeat editorem. nam et iḷ[lu]d quoque libenter admisimus, quod in minoribus mụnicipiis generatis, quos popularis animi gloria maior | |
| attollit, facultatem tribui edendi mun[er]is postulasti, videlicet ut in metropoli Εfesena a[lia] e civi<ta>te asiarchae sive alytarchae procedant ạc̣ s[ic] | |
| officiis melioribus nobilitate contend[an]t. unde qui desideriis sub seculi nostri felicitate ferv[entib]us gaudiorum debeamus f[om]enṭa [p]raesṭare, c[ele]- | |
| brandae edịṭionis dedimus potestat[e]m, adversum id solum voluntatem contrariam re[feren]tes, ne suae civitatis obliti eịus, in qua edideriṇ[t] | |
| 10 | munera, cu[ria]e socientur, Feste karịssime ac iucundissime. lauda<ta> ergo experientia tua n[os]ṭri potius praecepta sequatur arbitrii, ut omn[es,] |
| qui ad hos h[on]ores transire festinant, c[u]nctas primitus civitatis suae restituant functiones, u[t p]eractis curiae muneribus a[d h]onorem totiu[s] | |
| provinciae debiti fabore festinent pẹṛcepturi postmodum, si tamen voluerint senato[r]iam dignitatem, <ita tam>en, ut satisfacienṭẹs legi in locis s[uis] | |
| alteros dese<r>ant substitutos. ceterum nequaquam ad commodum credimus esse iustitiae, ut expensis rebus suis laboribusque transactis | |
| veluti novus tiro ad curiam transeat alienam, cum rectius honoribus fultus in sua debeat vivere civitate. | |
| 15 | τὴν τειμὴν τῆς Ἀσίας καὶ ὅλης τῆς ἐπαρχίας τὸ ἀξίωμα, ὅπερ καὶ ἐκ τῆς ἐπικρίσεως ἤρτητο τοῦ ἄρχοντος, ἐξ ὑποδίγματος τοῦ Ἰλλυρικοῦ καὶ τῶν [τ]ῆς Ἰταλίας |
| πόλεων ὀρθῶς λείαν κατενοήσαμεν διακεκρίσθαι· οὔτε γὰρ λυσιτελὲς ἐνομίζετο τὴν πομπὴν τῆ<ς> συνόδου τῆς δημοσίας ἑνὸς γνώμῃ πράτ[τε]σθαι, | |
| ἣν ἐκ συνηθίας ἐπανατρέχοντες οἱ χρόνοι ἀπῄτουν. ἀκολούθως τοίνυν γεγένηται ἐπιμε<ρ>ισθῆναι τοὺς χρόνους εἰς τὰς τέσσαρας πόλεις, αἵτινες | |
| μητροπόλεις ἐν Ἀσίᾳ ψηφίζονται, ὡς τὴν τῆς πενταετηρίδος ἔκδοσιν τοιαύτην ἔχειν τὴν κατάστασιν καὶ μηδεπώποτε δύνασθαι λείπε̣ιν | |
| τὸν κοσμούμενον ὑπὸ τοῦ τῆς Ἀσίας στεφάνου. ἀλλ’ οὔτε ἐπιφορτίζεσθαί τις δύναται ὑπὸ τοῦ δαπανήματος, ἐπὰν μάλιστα ἀμοιβαδὸν τρεχόντων | |
| 20 | τῶν χρόνων ἑκάστῃ τῶν μητροπόλεων μετὰ πενταετῆ τὸν χρόνον δίδωσι τὸν λιτουργή[σ]οντα. καίτοι ἡδέως προσηκάμεθα, ἐπίπερ τοὺς τε- |
| χθέντας ἐν ταῖς μικραῖς πόλεσιν, ἐπὰν δημοτικωτέρας γενάμενοι ψυχῆς τὸν ἔπαινον τὸν ἐκ τοῦ δήμου φαντάζωντε, ἐξουσίαν αὐτοῖς | |
| παρέχεσθαι τοῦ ἐν τῇ Ἐφεσίων μητροπόλει μόνῃ τὴν ἀσιαρχίαν ἢ τὴν ἀλυταρχίαν αὐτὸν ἀνύειν καὶ τοῖς καθήκο<υ>σ<ιν> τοῖς καλλίοσιν ἐκ τῆς ἐπιφανοῦς | |
| λειτουργίας φαίνεσθαι. ὅθεν, ἐπειδὴ ἐκ τῆς εὐμοιρίας τῶν καιρῶν τῶν ἡμετέρων αἱ ἐπιθυμίαι αἱ πλίονα τὴν ἑορτὴν ἔχουσαι ὀφίλουσιν αὔξεσθαι | |
| καὶ παρ’ ἡμῶν αὐτῶν ἔχειν τὴν σπουδήν, βουλομένοις αὐτοῖς λειτουργεῖν παρέχομεν ἄδιαν, εἰς τοῦτο μόνον διασφαλιζόμενοι τοὺς τοιούτους, ἵνα μ[ὴ] | |
| 25 | τῶν ἰδίων πόλεων ἐπιλανθανόμενοι πάντῃ ἑαυτοὺς μεταγράφουσιν, Φῆστε τιμιώτατε καὶ προσφιλέστατε. ἡ ἐπαινετὴ ἐνπειρία σου τοῦ ἡμετέρου θ[ε]σ- |
| πίσματος ἀκολουθησάτω τῇ γνώμῃ καὶ πάντας τοὺς εἰς ταύτην τὴν τιμὴν ἐπιτρέχοντας πάσας πρότερον τὰς λιτουργίας τῇ ἑαυτοῦ πόλει ἀποπληροῦν | |
| προσταξάτω, πληρωθέντων δὲ τῶν λιτουργημάτων εἰς τὴν τιμὴν τὴν μίζονα, τουτέστιν ὅλης τῆς <ἐ>παρχίας, σπεύδουσιν αὐτοῖς ἄδιαν παρεχέτω δυναμένοις μ[ετὰ] | |
| ταῦτα καὶ τὸ τῶν λαμπροτάτων ἀξίωμα κατ[αδ]έχεσθαι, οὕτως μέντοι, ὡς πρότερον αὐτοὺς τὸ ἱκανὸν ποιοῦντας τῷ νόμῳ είς τὸν ἑαυτῶν τόπον ὑποκαθίσταν<ται> τα̣[ῖς] | |
| ἑαυτῶν πατρ<ί>σιν ἑτέρους. οὔτε δὲ ἑτέρο[θι λ]υσιτελεῖν νενομίκαμεν αὐτοῖς, ἵνα ἀναλώσ<α>ντες τὰ ἑαυτῶν μετὰ τοὺς πόνους τῶν λειτουργημάτων ἀπα[χθεὶς] | |
| 30 | ὡς νεαρὸς τίρων εἰς ἕτερον βου̣λε̣υ̣[τ]ή[ριο]ν ἑαυτὸν μεταγράφει ὀφίλων ἐν τῇ <ἑ>αυτοῦ μ<ᾶ>λλον ζῆ̣ν τε καὶ φαίνεσθαι πόλει. |